Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) phát hiện sớm ung thư và nhiều bệnh lý khác

Ung thư đang ngày càng phổ biến, và việc phát hiện sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một trong những kỹ thuật giúp xác định bản chất của khối bất thường trong cơ thể là chọc hút tế bào bằng kim nhỏ – hay còn gọi là Fine Needle Aspiration (FNA). Chúng ta hãy cùng nghe chia sẻ của Th.S Bác sĩ Nguyễn Ngọc Hà – Phó Trưởng khoa - Phụ trách Khoa Giải phẫu bệnh về vấn đề này để bảo vệ bản thân phát hiện sớm ung thư và nhiều bệnh lý khác.

FNA là gì?

Đây là một thủ thuật sinh thiết ít xâm lấn, bác sĩ dùng kim rất mảnh để lấy một ít tế bào hoặc dịch từ khối nghi ngờ trong cơ thể (ví dụ như ở tuyến giáp, tuyến vú, hạch...).
Mẫu tế bào được gửi đến phòng xét nghiệm để xác định xem tổn thương là viêm, bướu lành hay ung thư.

Mục đích của FNA

Phát hiện sớm ung thư: Giúp phân biệt u lành – u ác mà không cần mổ sinh thiết.

Định hướng điều trị: Nếu nghi ngờ ác tính, kết quả FNA giúp bác sĩ lên kế hoạch điều trị (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị...).

Theo dõi bệnh: Dùng để đánh giá tổn thương tái phát hoặc di căn hạch.

Chẩn đoán bệnh lý lành tính: Ví dụ: viêm tuyến giáp Hashimoto, nang giáp, u mỡ, hạch viêm lao

Khi nào cần làm FNA?

Bác sĩ sẽ chỉ định khi phát hiện khối bất thường trong quá trình khám hoặc trên các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm, CT scan, MRI…

FNA giúp xác định nhanh và chính xác bản chất của khối, từ đó bác sĩ có hướng xử trí phù hợp, tránh phải phẫu thuật không cần thiết.

Các vị trí thường áp dụng FNA

Tuyến giáp: Nút giáp, bướu giáp.

Vú: U, nang hoặc khối nghi ngờ ác tính.

Hạch cổ, hạch nách, hạch bẹn.

Gan, phổi, tụy, thận (dưới hướng dẫn siêu âm hoặc CT).

Da, phần mềm hoặc khối u bất thường ở bất kỳ vị trí nào.

Thủ thuật diễn ra thế nào?

Thủ thuật chỉ kéo dài vài phút, không cần gây mê, ít đau và không để lại sẹo.
Bác sĩ sẽ chọc kim vào vị trí cần lấy mẫu (thường dưới hướng dẫn siêu âm) để hút tế bào. Sau đó bạn có thể về nhà và sinh hoạt bình thường.

Kỹ thuật y thực hiện  chọc tế bào bằng kim nhỏ (FNA) cho bệnh nhân tuyến giáp

Cần lưu ý gì?

• Không cần nhịn ăn trước khi làm.
• Hãy báo cho bác sĩ nếu đang dùng thuốc chống đông hoặc aspirin.
• Sau thủ thuật, có thể chườm lạnh nhẹ 15–20 phút nếu vùng chọc hơi sưng.
• Nếu sưng to hoặc đau tăng, nên quay lại kiểm tra ngay.

Ưu điểm của FNA

✅ Nhanh chóng – An toàn – Ít xâm lấn
✅ Độ chính xác cao
✅ Không ảnh hưởng sinh hoạt, chi phí hợp lý

Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) là thủ thuật đơn giản nhưng mang lại thông tin quý giá giúp phát hiện sớm ung thư và nhiều bệnh lý khác. Hãy chủ động thăm khám khi có bất kỳ khối bất thường nào để được tư vấn và kiểm tra kịp thời. Tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, chúng tôi đã thực hiện xét nghiệm FNA dưới hướng dẫn siêu âm hoặc trực tiếp, cho kết quả nhanh chóng chính xác

Nguồn và Trích dẫn

1.       Cibas ES, Alexander EK, Benson CB, et al. Indications for thyroid FNA and pre-FNA requirements: a synopsis of the National Cancer Institute Thyroid Fine-Needle Aspiration State of the Science Conference. Diagn Cytopathol. 2008;36(6):390-399. doi:10.1002/dc.20827

2.       Taniuchi M, Terada T, Kawata R. Fine-Needle Aspiration Cytology for Parotid Tumors. Life. 2022;12(11):1897. doi:10.3390/life12111897

3.       Casaubon JT, Tomlinson-Hansen SE, Regan JP. Fine Needle Aspiration of Breast Masses. In: StatPearls. StatPearls Publishing; 2025. Accessed October 27, 2025. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470268/

4.       Diamantis A, Magiorkinis E, Koutselini H. Fine-needle aspiration (FNA) biopsy: historical aspects. Folia Histochem Cytobiol. 2009;47(2):191-197. doi:10.2478/v10042-009-0027-x

5.       Irisawa A, Hikichi T, Bhutani MS, Ohira H. Basic technique of FNA. Gastrointest Endosc. 2009;69(2):S125-S129. doi:10.1016/j.gie.2008.12.017

6.       Wu M, Burstein DE. Fine Needle Aspiration. Cancer Invest. 2004;22(4):620-628. doi:10.1081/CNV-200027160

7.       Rossi ED, Martini M, Cenci T, Capodimonti S, Larocca LM. The role of thyroid FNA cytology in pediatric malignant lesions: An overview of the literature. Cancer Cytopathol. 2017;125(8):594-603. doi:10.1002/cncy.21884