Điều trị thay thế thận bằng thận nhân tạo
Điều trị thay thế thận bằng thận nhân tạo
Khi chức năng lọc của thận bị suy giảm nghiêm trọng (thường dưới 10–15% so với bình thường), các chất độc và nước dư thừa không được đào thải ra khỏi cơ thể, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có thể đe dọa tính mạng. Lúc này, người bệnh cần điều trị thay thế thận, trong đó thận nhân tạo (lọc máu ngoài cơ thể) là phương pháp phổ biến nhất.
- Thận nhân tạo là gì?
Thận nhân tạo hay lọc máu chu kỳ (Hemodialysis) là quá trình dùng một máy móc để thay thế chức năng lọc máu của thận. Máu của người bệnh được dẫn ra ngoài cơ thể, đi qua một bộ lọc (gọi là dialyzer) để loại bỏ các chất cặn bã, nước dư thừa, và sau đó được trả lại vào cơ thể.
2. Cơ chế hoạt động Máy thận nhân tạo gồm 3 thành phần chính:
- Máy bơm máu: hút máu từ cơ thể ra và đẩy máu trở lại sau lọc.
- Bộ lọc máu (dialyzer): là “thận nhân tạo”, chứa màng bán thấm để lọc chất độc và nước thừa khỏi máu.
- Dung dịch lọc (dialysate): là dung dịch đặc biệt giúp cuốn theo các chất độc từ máu ra ngoài nhờ sự chênh lệch nồng độ.
3. Quy trình lọc máu
- Trước tiên, bệnh nhân cần tạo đường tiếp cận mạch máu: thường là fistula (nối động - tĩnh mạch) ở tay.
- Mỗi lần lọc thường kéo dài 4 giờ, thực hiện 3 lần mỗi tuần.
- Bệnh nhân cần tuân thủ chế độ ăn uống, dùng thuốc và theo dõi thường xuyên.
4. Chỉ định điều trị bằng thận nhân tạo
- Suy thận mạn giai đoạn cuối (GFR < 15ml/phút)
- Triệu chứng quá tải dịch, tăng kali máu, ure cao không đáp ứng điều trị nội khoa.
- Có thể áp dụng trong suy thận cấp cần điều trị lọc máu ngắn hạn.
5. Ưu điểm và hạn chế
|
Ưu điểm |
Hạn chế |
|
Hiệu quả loại bỏ độc tố khá tốt |
Phải đi lọc nhiều lần mỗi tuần |
|
Giúp kéo dài tuổi thọ |
Gây mệt mỏi sau lọc, hạ huyết áp, co cơ |
|
Không đòi hỏi phẫu thuật lớn như ghép thận |
Ảnh hưởng đến chất lượng sống, phụ thuộc máy móc |
6. Các biến chứng thường gặp
- Tụt huyết áp trong khi lọc
- Chuột rút
- Nhiễm trùng đường vào mạch máu
- Thiếu máu
- Loãng xương do rối loạn chuyển hóa canxi-phospho
7. So sánh với các phương pháp điều trị thay thế thận khác
Ngoài thận nhân tạo, còn có hai phương pháp chính khác:
- Lọc màng bụng (Peritoneal dialysis): thực hiện tại nhà, dùng màng bụng để lọc máu.
- Ghép thận: là phương pháp tối ưu nhất nhưng phụ thuộc vào người hiến và khả năng đáp ứng điều kiện ghép.
